Czy można unieważnić małżeństwo?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy dopuszcza możliwość unieważnienia małżeństwa. Dzieje się to jednak pod określonymi warunkami. W jakich sytuacjach można zatem unieważnić małżeństwo?

1. Przeszkoda wieku. Można unieważnić małżeństwo, jeżeli zostało zawarte przez mężczyznę, który nie ukończył 18 roku życia oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat 16 albo zawarła małżeństwo po ukończeniu 16 roku życia a przed osiągnieciem 18 roku życia, jednak nie uzyskała zezwolenia sądu. Nie można jednak unieważnić małżeństwa z powodu braku wieku, jeśli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął. Dodatkowo mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku odpowiedniego wieku kobiety, jeśli ta zaszła w ciążę.
2. Ubezwłasnowolnienie całkowite. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną całkowicie. Natomiast w sytuacji, kiedy ubezwłasnowolnienie zostało uchylone, nie można unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia.
3. Choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez osobę chorą psychicznie albo dotkniętą niedorozwojem umysłowym. Niemniej, nie można unieważnić małżeństwa z powodu choroby psychicznej, jeśli ta ustała.
4. Bigamia. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez osobę, która pozostaje już w związku małżeńskim. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, chyba że ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim.
5. Pokrewieństwo i powinowactwo. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez krewnych w linii prostej, rodzeństwo albo przez powinowatych w linii prostej. Wyjątkowo, sąd może pozwolić na zawarcie małżeństwa pomiędzy powinowatymi.
6. Przysposobienie. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez przysposabiającego i przysposobionego. Niemniej, nie można unieważnić takiego małżeństwa, jeśli stosunek przysposobienia ustał.
7. Wady oświadczenia woli. Małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone:
   • przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli;
   • pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony;
   • pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste. Co ważne, jeśli od powyższych okoliczności (a-c) upłynęło 6 miesięcy, nie można żądać unieważnienia małżeństwa.
8. Wadliwość zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika. Można żądać unieważnienia małżeństwa, jeśli zostało ono zawarte przez pełnomocnika, ale sąd nie zezwolił na złożenie przez niego oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika, albo pełnomocnictwo było nieważne, bądź skutecznie odwołane. Co ważne, powyższe nie może być przyczyną unieważnienia małżeństwa, jeśli małżonkowie podjęli już wspólne pożycie.

Małżeństwo, które zostało unieważnione jest traktowane tak, jakby nigdy nie zostało zawarte.